Czym jest rodzicielstwo zastępcze
Rodzicielstwo zastępcze jest formą opieki nad małoletnim dzieckiem, które nie może być wychowywane przez swoich rodziców biologicznych z powodu pozbawienia ich władzy rodzicielskiej, ograniczenia tej władzy lub w przypadku, gdy biologiczni rodzice nie są znani. Dziecko nie może trafić do rodziny zastępczej, jeśli przynajmniej jedno z rodzców ma pełnię władzy rodzicielskiej.
Pobyt dziecka w rodzinie zastępczej ma zapewnić czas, który jest potrzebny do pracy z rodzicami biologicznymi dziecka, w celu umożliwienia powrotu dziecka do rodziny. Jeśli powrót dziecka do rodziny biologicznej nie jest możliwy, to jest to czas na przysposobienie dziecka.
Wyrózniamy trzy typy rodzin zastępczych:
- rodziny zastępcze spokrewnione – mogą być stworzone przez najbliższych krewnych dziecka, np. mogą to być dziadkowie lub rodzeństwo dziecka,
- rodziny zastępcze niezawodowe – mogą być stworzone zarówno przez rodzinę dziecka niebędącą wstępnymi lub rodzeństwem dziecka, jak i osoby niespokrewnione z dzieckiem,
- rodziny zastępcze zawodowe – to taka rodzina zastępcza, z którą starosta zawiera umowę o pełnienie funkcji rodziny zastępczej zawodowej. Zawodowa rodzina zastępcza otrzymuje wynagrodzenie z tytułu wykonywanej pracy. Mogą ją tworzyć małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, niebędący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka. Zawodowa rodzina zastępcza może pełnić funkcję pogotowia rodzinnego lub sprawować specjalistyczną opiekę nad dziećmi.
Rodzinne pogotowie opiekuńcze - sprawuje krótkoterminową opiekę w nagłych okolicznościach. Do takiej rodziny trafiają dzieci w różnym wieku na krótki okres, maksymalnie do 4 miesięcy. Do rodzinnego pogotowia opiekuńczego trafiają zwykle dzieci po interwencjach, po orzeczeniu sądu lub po doprowadzeniu przez organy ścigania. Rodzinne pogotowie opiekuńcze, to zwykle etap przejścia do innej formy pieczy.
Specjalistyczna rodzina zastępcza - tu trafiają dzieci wymagające dodatkowej opieki czy pielęgnacji. Są to dzieci z problemami zdrowotnymi, rozwojowymi, z dysfunkcjami, niedostosowane społecznie, mogą to być także małoletnie matki ze swoimi dziećmi.
Rodzina zastępcza ma na celu udzielić wsparcia dziecku, które znalazło się w trudnej sytuacji życiowej. Dziecko musi mieć zapewnioną całodobową opiekę, wychowanie i bezpieczeństwo, powinno żyć w poczuciu własnej godności i wartości. Pobyt dziecka w rodzinie zastępczej powinien zapewnić:
- zaspokojenie potrzeb emocjonalnych, bytowych, rozwojowych, społecznych oraz religijnych,
- dostęp do przysługujących świadczeń zdrowotnych,
- dostęp do kształcenia i wyrównywania braków rozwojowych i szkolnych,
- rozwój uzdolnień i zainteresowań,
- umożliwienie kontaktu z rodzicami biologicznymi i innymi osobami bliskimi, chyba że sąd postanowi inaczej.
Jak można zostać rodziną zastępczą
Aby zostać rodziną zastępczą, należy złożyć wniosek o wstępną kwalifikację do pełnienia funkcji rodziny zastępczej wraz z załącznikami:
- zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej wystawione przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej,
- zaświadczenie z urzędu stanu cywilnego o stanie cywilnym lub w przypadku kandydatów pozostających w związku małżeńskim (obecnie lub w przeszłości) – aktualnego (tj. wydanego w okresie 3 miesięcy poprzedzających dostarczenie) zupełnego odpisu aktu małżeństwa. W przypadku rozwodu – należy załączyć odpis prawomocnego orzeczenia sądu o rozwodzie.
- oświadczenie
- w przypadku osób karanych (obecnie lub w przeszłości) – zaświadczenie z krajowego rejestru karnego.
Następnymi krokami są:
- badanie psychologiczne potwierdzające posiadanie predyspozycji i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej,
- przeprowadzenie przez organizatora rodzinnej pieczy zastępczej wstępnej kwalifikacji kandydata,
- po otrzymaniu pozytywnej wstępnej kwalifikacji kandydata do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, należy złożyć wniosek o przyjęcie na szkolenie,
- uczestnictwo w szkoleniu
- kwalifikacja na rodzinę zastępczą.
