Okrojone podstawy programowe - 2024
Zmiany programowe dotyczą zarówno szkół podstawowych, jak i średnich. Zaplanowano zmniejszenie treści nauczania o 20 procent, co wg Ministerstwa Edukacji Narodowej umożliwi nauczycielom i uczniom więcej czasu na spokojniejszą i bardziej dogłębną realizację programów nauczania. Uszczuplone zostały treści nauczania następujących przedmiotów: Nowa podstawa programowa zakłada odchudzenie podstaw programowych:
- w szkole podstawowej z języka polskiego, języka obcego nowożytnego, języka łacińskiego, języka mniejszości narodowej lub etnicznej, języka regionalnego - kaszubskiego, historii, wiedzy o społeczeństwie, matematyki, biologii, chemii, geografii, fizyki, informatyki.
- w liceum ogólnokształcącym i technikum zmiany dotyczą języka polskiego, języka obcego nowożytnego, języka łacińskiego, języka mniejszości narodowej lub etnicznej, języka regionalnego - kaszubskiego, historii, historii i teraźniejszości, wiedzy o społeczeństwie, matematyki, biologii, chemii, geografii, fizyki, informatyki, filozofii, języka łacińskiego i kultury antycznej, historii muzyki oraz historii sztuki.
Okrojone podstawy dotyczą przede wszystkim listy lektur z języka polskiego:
- w klasach IV-VI z listy lektur obowiązkowych wykreślone zostały m.in. niektóre ballady Adama Mickiewicza, z kolei "Katarynka" Bolesława Prusa oraz "W pustyni i w puszczy" Henryka Sienkiewicza zostały przeniesione na listę lektur uzupełniających.
- w klasach VII-VIII uczniowie obowiązkowo będą musieli przeczytać jedynie fragmenty "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza, "Quo vadis" Henryka Sienkiewicza i "Syzyfowe prace" Stefana Żeromskiego. Z listy lektur obowiązkowych zniknęły także "Żona modna" Ignacego Krasickiego, "Śmierć Pułkownika" Adama Mickiewicza i "Tędy i owędy" Melchiora Wańkowicza.
- w szkołach średnich w klasach z podstawowym językiem polskim z listy lektur obowiązkowych wykreślono m.in. "Legendę o św. Aleksym", "Kronikę polską" Galla Anonima, "Konrada Wallenroda" Adama Mickiewicza oraz utwory Daniela Naborowskiego, Juliana Przybosia czy Kazimierza Wierzyńskiego. Część lektur obowiązkowych do tej pory w klasach z podstawą języka polskiego przeniesiono do klas z rozszerzonym językiem polskim, m.in. "Odyseja" Homera i "Boska komedia" Dantego Alighieri, a część do listy lektur uzupełniających, m.in. "Odprawa posłów greckich" Jana Kochanowskiego i "Romeo i Julia" Wiliama Szekspira.
Zmiany programowe z innych przedmiotów ujęte są w rozporządzeniach Ministra Edukacji zmieniających podstawę programową kształcenia ogólnego.
Istotne jest, że w roku szkolnym 2024/2025 uczniowie mogą korzystać z dotychczasowych podręczników, pomimo zmian w podstawie programowej.
Historia i teraźniejszość
W szkołach średnich z programu klas pierwszych znika przedmiot Historia i teraźniejszość (ten przedmiot przez ostatnie dwa lata zastępował rozszerzoną wiedzę o społeczeństwie). Na miejsce tego przedmiotu od września 2025 planowane jest wprowadzenie edukacji obywatelskiej. Przedmiot będzie nadal kontynuowany jedynie dla uczniów klas II liceów ogólnokształcących i klas II/III technikum, którzy już rozpoczęli jego naukę.
Nauka religii w szkołach
Od nowego roku szkolnego oceny końcowe z religii i etyki nie będą wliczane do średniej ocen ucznia. Przedmioty te znikną z nowych świadectw, co oznacza konieczność wprowadzenia nowych wzorów świadectw.
Ponadto zgodnie z rozporządzeniem MEN od 1 września 2024 roku, jeśli na lekcję religii w szkole czy przedszkolu, zgłosi się mniej niż siedmioro dzieci z jednej klasy, czy grupy przedszkolnej, placówka jest zobowiązana zorganizować grupę łączoną z inną klasą, czy oddziałem przedszkolnym. W szkole podstawowej uczniów będzie można łączyć w grupy pomiędzy klasami I–III, IV–VI lub VII i VIII. W takich grupach łączonych będzie mogło być maksymalnie
- 25 dzieci z klas I-III
- 28 w klasach IV-VIII.
Nauka pierwszej pomocy
Do szkół wprowadzona zostaje nauka pierwszej pomocy. Uczniowie klas I-VII szkół podstawowych oraz II-IV w liceach i II-V w technikach poznawać będą podstawowe zasady udzialania pierwszej pomocy na lekcjach wychowawczych. Natomiast uczniowie klas VIII i I w szkołach ponadpodstawowych pierwszą pomoc realizowaną mają w ramach lekcj EDB (edukacja dla bezpieczeństwa). Nauka pierwszej pomocy zakłada zwiększenie świadomości i umiejętności ucziów w zakresie ratowania życia.
Lekcje EDB
Zmiany dotyczą także lekcji EDB. We wrześniu 2024 roku kończy się okres przejściowy dla przepisów wprowadzających obowiązkowe szkolenie strzeleckie w szkołach średnich w ramach EDB. Wizyty na strzelnicy (także wirtualnej) odbywały się w szkołach średnich przez ostatnie dwa lata, jeśli strzelnica była dostępna na terenie gminy. Od nowego roku szkolnego szkolenie strzeleckie obejmą wszystkie szkoły średnie.
Obowiązek szkolny dla dzieci z Ukrainy
Zmiany w szkołach dotyczyć będą także dzieci ukraińskich, które przebywają w Polsce. Od roku szkolnego 2024/2025 dzieci z Ukrainy będą musiały obowiązkowo chodzić do szkoły, czy przedszkola, bez względu na to, czy uczą się zdalnie w systemie ukraińskim (z wyjątkiem uczniów ostatnich klas). Jeśli dziecko nie zostanie zapisane do szkoły, rodzice nie otrzymają świadczeń - 800 plus, czy 300 plus. Ukraińskie dzieci będą także podlegać obowiązkowemu rocznemu przygotowaniu przedszkolnemu.
Z obowiązku szkolnego będą zwolnieni uczniowie ostatniej klasy szkoły średniej, którzy w roku 2025 przystępować będą do ukraińskiego egzaminu maturalnego.
Zmiany dają możliwość zatrudnienia asystenta międzykulturowego, którego zadaniem będzie pomoc ukraińskim uczniom w integracji ze szkołą i społecznością szkolną.
Egzamin ósmoklasisty bez języka polskiego
Zgodnie z nowelizają ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, dzieci z Ukrainy które w wyniku działań wojennych prowadzonych na Ukrainie przybyli do Polski po wybuchu wojny nie będą musiały zdawać egzaminu ósmoklasisty z języka polskiego. Oznacza to, że uczniowie którzy przybyli do Polski po 24 lutego 2022 roku, w roku szkolnym 2024/2025 będą zdawali egzamin ósmoklasisty wyłącznie z matematyki i języka obcego nowożytnego. Nowe przepisy dopuszczają jednak, aby egzamin ósmoklasisty z języka polskiego w roku szkolnym 2024/2025 zdawali chętni uczniowie. Należy wówczas poinformować o chęci przystąpienia do egzaminu ósmoklasisty z języka polskiego w deklaracji. Jeśli uczeń z Ukrainy zmieni decyzję, wówczas jest możliwość wprowadzenia zmiany w deklaracji. Należy to zrobić nie później niż 3 miesiące przed terminem egzaminu ósmoklasisty, składając pisemną informację o rezygnacji z przystąpienia do egzaminu ósmoklasisty z języka polskiego.
Zmiany dla maturzystów
Zmiany czekają także maturzystów. Od nowego roku szkolnego 2024/2025 nie będzie obowiązku składania wstępnej deklaracji maturalnej (oświadczenie o przedmiotach zdawanych na maturze) we wrześniu. Jedyną deklarację będą musieli złożyć do 7 lutego roku szkolnego, w którym przystępują do matury. Nowe przepisy zakładają także wprowadzenie egzaminatora drugiego sprawdzania do systemu sprawdzania matur. Okrojenie podstaw programowych wpłynie także na zmianę zakresu wymagań egzaminacyjnych zarówno dla maturzystów jak i uczniów klas ósmych.
Standardy Ochrony Małoletnich
Nowością wynikającą z nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jest wprowadzenie standardów ochrony małoletnich. Będą one obowiązywać we wszystkich miejscach, gdzie przebywają dzieci bez opieki rodziców, czyli np. w szkołach i przedszkolach. Nowe przepisy mają na celu zwrócenie uwagi, czy i kiedy dziecku dzieje się krzywda. Każda osoba, która ma kontakt z dzieckiem, powinna wiedzieć, co robić w takich sytuacjach. Jeśli ktoś z opiekunów w szkole będzie miał podejrzenie, że dziecko jest krzywdzone, wówczas należy objąć opieką dziecko i rodziców. Należy także poinformować prokuraturę czy policję, jeśli pojawi się podejrzenie popełnienia przestępstwa.
Nowe zasady dotyczyć będą także osób zapraszanych do szkół. Takie osoby, jeśli będą miały kontakt z młodzieżą, będą musiały przedstawić zaświadczenie o niekaralności, a dyrekcja ma obowiązek sprawdzić taką osobę w bazie osób skazanych (dotyczy to także studentów odbywających praktyki w szkołach, czy rodziców jadących z klasą na wycieczkę).
Psycholog w każdej szkole
Kolejna kwestia dotycząca dodatkowej opieki od roku szkolnego 2024/2025, to obowiązek zatrudnienia psychologa w każdej szkole.
Wyposażenie szkolnych toalet
Dotychczasowe przepisy zakładały obowiązek zapewnienia uczniom ciepłej i zimnej wody oraz środków higieny osobistej w szkolnych toaletach. Jednak nie było ściśle sprecyzowane, w jakiego rodzaju środki higieny osobistej mają być toalety wyposażone. Od nowego roku szkolnego w toaletach szkolnych uczniowie muszą mieć zapewnione co najmniej:
- mydło do rąk,
- ręczniki papierowe lub suszarki do rąk,
- papier toaletowy.
zdjęcie: Image by freepik
